درباره هنر کاشی هفت رنگ
هنر ماندگار کاشی هفت رنگ در ایران بیش از هشتصد سال در ایران قدمت دارد و استحکام و ماندگاری این هنر علاوه بر زیبایی و جذابیت رنگ عامل اصلی رونق این هنر هست ،این هنر در تمام سطوح در سقف در کف زمین ،روی دیوارها مقاومت دارد.
از دیر باز کاشی عنصر تزئینی و زیبایی کاخ ها دیده می‌شده که طی قرون نه تنها از زیبایی آن کاسته نشده بلکه با اصالت تر دیده شده و تمام افراد دیدگاه و خاطراتی خوبی با آن دارند ،
جذابیت رنگ ،تنوع طرح ،تنوع سلیقه و اجرای کاشی هفترنگ در فضاهای سنتی و مدرن و یا تلفیقی از مزایای این هنر می باشد .
حمایت پادشاهان صفوی از هنرمندان و فرستادن هنرمندان به کشورهای دیگر باعث پیشرفت و رونق هنر کاشی هفترنگ و دیگر هنرها می‌شود به صورتی که اوج هنر کاشی هفترنگ را در اصفهان و در دوره صفویه ،می بینیم .موزه کاشی هفترنگ در اصفهان در مسجد شیخ لطف الله دیده می‌شود،
غنای رنگ بندی ،تنوع طرح ،استحکام و هماهنگی رنگ و طرح با معماری و نوع طرح توسط بهترین اساتید در مسجد شیخ لطف الله دیده می‌شود و این را مدیون حمایت شاهان و فرستادن هنرمندان بدون تعصب هستیم ،
در تمام دوران ها کاشی هفترنگ به صورت عنصر تزیین در فضای مساجد، کاخ ،قهوه خانه ها ،و تکیه ها و حتی تالارهای مجلل دیده می شود .
در دوران صفویه بیشتر از طرح های سنتی استفاده می‌شود اما در دوران قاجار هنر کاشی هفترنگ هم به صورت سنتی
هم به صورت مدرن و تلفیقی دیده شده که حتی نقش پرندگان ،حیوانات اسطوره ای،نقش گیاهی و میوه ها و داستان ها در دوران قاجار موج می زند ،
فرهنگ غنی کاشی هفترنگ با داستان های تخیلی و مذهبی و خاطرات ما آمیخته شده و با رنگ لاجورد و فیروزه ای سنتی بودن و تاریخی بودن خود را بیشتر حفظ کرده است .
در دوران قاجار به دلیل ورود رنگ قرمز از انگلیس و ارتباط این هنر با کشورهای دیگر رنگ و بوی غربی به خود می گیرد .
نقش فرشتگان برهنه که نمادی از فضاهای معنوی و ماورایی را دارند و بخصوص نقوش انسانی بسیار وارد کاشی هفترنگ می‌شود و تلفیق حاشیه های سنتی و با مرکزیت نقش های غربی بسیار پیوند زیبا و خاصی در کاشی های قاجار دیده می‌شود،
این دوران برخلاف عقیده بسیاری از منتقدان نه تنها افول کاشی بلکه تنوع طرح و سلیقه و تنوع کاربرد کاشی هفترنگ را می بینیم و در خور تامل است اگر به نوع ترکیب بندی های خاص این دوران یعنی قاجار نگاه بهتری بیندازیم و استفاده آن را حتی در ایستگاه های قطار ،آشپز خانه ها ،اسکان های مختلف ببینیم و به اهمیت این هنر که هم در سرما و گرما تاب می آورد پی ببریم .
نقوش گیاهی ،اسلیمی و خطایی در تمام نقوش کاشی هفترنگ بسیار خواهان خود را داشته است .با توجه به این نوع سلیقه و جایگاه ویژه آن ما این حاشیه را بسیار پر تکرار و با حساسیت بالا در تمام دوران ها می بینیم .در سراسر تالار ها از ورودی تا سر در ها و در کف زمین و در لاوی ها و سقف ها هنر کاشی هفترنگ مثل آلبوم خاطرات تداعی کننده داستان های مختلف هستند و آینه های کاشی هفترنگ در نوع خود بسیار پر طرفدار هستند،
لازم به ذکر است کاشی به عنوان پلاک و یا هویت هر خانه دیده شده و در دوران قاجار به عنوان عنصر اصلی و مشخصه هر خانه و کاشانه ای در معماری آن زمان دیده می‌شود.
انعطاف پذیری این هنر روی سفال ،روی ظروف با انواع طرح و ابعاد و رنگ از مشخصه بارز این هنر می باشد ،
تلفیق خطاط و خوشنویس با تذهیب کار با سفارش و فضای مورد استفاده با نهایت مهارت و نهایت آگاهی باید انجام گیرد ،چرا که عدم هماهنگی مهارت خطاط و طراح و نصاب باهم نه تنها مهم بلکه بسیار ضروری می باشد ،
در دوران معاصر به دلیل بالا بودن هزینه خطاط و طراح متاسفانه بسیاری از اجرا کاران کاشی از چاپ کاشی استفاده می کنند که علاوه بر پایین آمدن هزینه ها درجه مقاومت کاشی ها متفاوت می شود و این هنر ماندگار را تحت خطر از لحاظ مقاومت و زیبایی قرار می دهد ،این دلیل کار برای سود بیشتر افراد سود جو می باشد که فقط قصد سود بیشتر را دارند و اصلا توجهی به مقاومت و پایداری کاشی ندارند ،
کاشی های روایتی و داستانی شیراز بسیار با زندگی مردم این ناحیه هماهنگ شده است ودر سراسر شیراز ما نقوش روایتی رو در منازل می بینیم که داستان های شاهنامه و نبرد های آن به وفور در تمام شهر شیراز دیده می‌شود، ولی متاسفانه امروزه به دلیل عدم توجه به بازسازی این خانه ها رو به ویرانی است.
عدم حضور کاشی های روایتی و استفاده از کاشی های کم دوام و ارزان از مشکلات اصلی است که کاشی کاری را تحت خطر قرار داده است و بالا بودن هزینه خطاط و طراح و بالا بودن قیمت هر روزه مواد اولیه و رنگها از مشکلات اصلی این هنر می باشد
کاخ گلستان از جمله ساختمانی که خود یک موزه و یک آلبومی از کاشی های مختلف است که در بازار تهران دیده می شود و کاشی کاری دوران قاجار را با انواع طرح ها با قالب بودن رنگ مشکی کنار رنگ زرد که مشخصه کاشی های قاجار است دیده می‌شود.
یکی از بهترین استادان امروزی استاد سعید خاک نگار مقدم که با بیشتر ۱۲۰ سال قدمتی که سه نسل از خاندان ایشان انجام داده اند جزو افراد به نان در این حوزه می باشند.
